Opatów położony jest na Wyżynie Sandomierskiej. Przepływająca przez miejscowość Opatówka, rozdziela je na dwie części, przecinając głęboką, malowniczą doliną. Opatów okres swojej świetności przeżywał w 1 poł. XVI w., kiedy to był własnością kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego. W 1282 roku książe Leszkek Czarny nadał Opatowowi prawa miejskie.
W XVI i XVII wieku Opatów rozwijał się jako ośrodek życia politycznego, tutaj odbywały się sejmiki szlachty województwa sandomierskiego. Kres rozwojowi miasta przyniósł potop szwedzki i wojska księcia Jerzego II Rakoczego. Trudne dla miasta były też lata wieku XVIII wypełnione walkami o tron w Rzeczpospolitej, częste przemarsze wojsk dotkliwie niszczyły miasto i okolicę.
Najważniejsze atrakcje turystyczne i zabytki w Opatowie:
- Kolegiata św. Marcina – to najcenniejszy zabytek Opatowa. Kościół został wzniesiony w 2 poł. XII w., w 1471 r. przeniesiono tu parafię z kościoła Wniebowzięcia NMP. Obiekt przebudowano w 2 poł. XV w., lecz już w 1502 r. uległ on zniszczeniu podczas najazdu Tatarów. Odnowiono go i ponownie przebudowano w 1 poł. XVI stulecia – do tego okresu wnętrze miało wystrój romański. Świątynię restaurowano także w 2 poł. XVI i w XVII w. W latach 1710-40 kolegiatę znów przebudowano i gruntownie odnowiono, a także wykonano nowe wyposażenie.
- Rynek – ma kształt wąskiego, długiego prostokąta ze znajdującą się pośrodku aleją spacerową. Pod rynkiem znajduje się wielokondygnacyjny układ piwnic kupieckich z XIV i XV w. Obecnie trasa udostępniona do zwiedzania, biegnie na długości około 400 metrów i sięga do głębokości 14 metrów.
W wschodniej części rynku znajduje się zabytkowa kamienica z podcieniami w której mieści się dzisiaj Urząd Miasta i Gminy. W centralnym miejscu znajduje się pomnik poświęcony płk. L. Topór – Zwierzdowskiemu
- Ratusz – atrakcja architektoniczna i zarazem obecna siedziba władz miasta i gminy Opatów – to narożny dom z podcieniami. Powstał w 2. poł. XVI lub na początku XVII stulecia. Ratusz najprawdopodobniej wybudowano z pieniędzy kanclerza Krzysztofa Szydłowieckiego jako budynek, w którym zatrzymywał się, przebywając ze swoją świtą w Opatowie.
- Podzienia – podziemna trasa turystyczna powstała na bazie układu dawnych piwnic kupieckich z XV-XVII w. położonych na różnych poziomach połączonych korytarzami i schodami. Została udostępniona do zwiedzania 14 grudnia 1984 r., jest unikatowym przykładem architektury podziemnej.
- Brama Warszawska – została ufundowana przez właściciela Opatowa, kanclerza wielkiego koronnego na dworze króla Zygmunta Starego, Krzysztofa Szydłowieckiego. Jest jedyną pozostałą z czterech bram – niegdyś wznosiły się nad miastem jeszcze: Krakowska, Lubelska i Sandomierska, i wraz z murami obronnymi stanowiły system obronny kupieckiego miasta.
